Create PDF Print

ZROZUMIEĆ NAUKĘ - L3

NAUKA – INFORMACJE DODATKOWE  

MATERIAŁY INSTYTUCJI ZAJMUJĄCYCH SIĘ ZDROWIEM I MATERIAŁY EDUKACYJNE 

 

POZOSTAŁE MATERIAŁY  

Create PDF Print

ZROZUMIEĆ NAUKĘ - L2

Poniżej wyjaśniamy poszczególne etapy metody naukowej.  

OBSERWACJA LUB POMYSŁ  

Obserwacja zjawiska przez naukowca to zawsze pierwszy krok w procesie badania naukowego. Zazwyczaj obserwacja może obejmować jakiś aspekt natury lub może wynikać z jakiejś historii anegdotycznej. Bez względu na to jak dokonano obserwacji, ważne jest, aby ją odpowiednio zdefiniować.  

Przykład: Co sprawia, że liście zmieniają kolor? Czy wynika to głównie ze zmiany temperatury, zmiany nasłonecznienia, zmiany w opadach czy może  jest skutkiem innego zjawiska?  

HIPOTEZA  

Na podstawie obserwacji zjawiska tworzy się hipotezę. Hipoteza to wstępny opis lub robocze założenie. Następnie, na podstawie hipotezy przewiduje się potencjalne skutki.  

Przykładu ciąg dalszy: Formułujemy hipotezę, że liście tracą kolor głównie z powodu zmiany nasłonecznienia. Gdy mamy już hipotezę lub założenie, musimy teraz dokonać badania drzew. Należy zrozumieć mechanizmy danego zjawiska oraz sprawdzić je w jak najlepszy sposób.  

SPRAWDZENIE HIPOTEZY  

Eksperyment to najważniejsza część procesu. Na tym etapie naukowcy wkładają wiele pracy w odpowiednie zaprojektowanie lub „kontrolowanie” eksperymentu tak, aby potwierdził lub obalił on hipotezę.  

Eksperyment może sprawdzać hipotezę bezpośrednio lub wywodzić skutki hipotezy bazując na matematyce i logice. Jak w każdej nauce bazującej na eksperymentach, „eksperyment króluje”; weryfikacja doświadczalna lub udowodnienie hipotetycznego założenia lub obserwacji jest etapem absolutnie niezbędnym.  
Jeśli eksperyment „kontrolowany” nie potwierdza hipotezy, musi ona zostać odrzucona lub zmodyfikowana.

Jeśli eksperyment jest źle kontrolowany, wtedy wyniki nie mogą posłużyć do potwierdzenia słuszności hipotezy.  

Przykładu ciąg dalszy: Etap doświadczenia jest najtrudniejszy. Eksperyment należy tak zaprojektować, aby każdy czynnik mający wpływ na rozwój drzewa był dokładnie kontrolowany (woda, nasłonecznienie, temperatura, itp.)  
 
NIEZALEŻNA RECENZJA (PEER REVIEW)  

Proces recenzji przez niezależnych naukowców to seria wyzwań i uzasadnień wymienianych pomiędzy recenzentami a badaczem. Proces niezależnej recenzji został tak zaprojektowany, aby publikacje spełniały przyjęte standardy naukowe i aby odrzucać nieuzasadnione interpretacje oraz opinie osobiste. Wszelkie aspekty badania podlegają recenzji innych naukowców, np. parametry kontrolne są poddawane krytycznej weryfikacji i sprawdzane czy są wystarczające do potwierdzenia wyników. Sense About Science – Przewodnik po procesie niezależnej recenzji naukowej  

Badanie uznane za poprawnie przeprowadzone zwykle jest publikowane w recenzowanym piśmie naukowym. Publikacja w takim periodyku stanowi poważne osiągnięcie naukowca. Źle przeprowadzone badanie lub eksperymenty, które podlegały przesadnym wpływom czynników zewnętrznych nie są szanowane w świecie nauki i zwykle nie są publikowane. Źle przeprowadzone badanie rzadko jest włączane do procesu oceny zagrożeń zdrowia.  

Należy zauważyć, że nie wszystkie pisma naukowe stosują te same rygorystyczne standardy co najlepsze magazyny jak Science czy Nature. Niektóre badania publikowane w czasopismach naukowych mogą zostać w późniejszym czasie odrzucone w wyniku oceny zagrożenia zdrowia po dokładniejszej weryfikacji lub uzyskaniu informacji obalających wnioski z badania.  

REPLIKACJA  

Po opublikowaniu badanie podlega kolejnej weryfikacji prowadzonej przez większą grupę naukowców, którzy albo powtórzą wyniki, poprawią je lub obalą replikując eksperyment. Replikacja stara się jak najdokładniej odtworzyć pierwotne doświadczenia lub zmodyfikować warunki, aby lepiej kontrolować czynniki mogące wpływać na wyniki doświadczenia. W drugim przypadku, może to być badanie potwierdzające.  

Niezależna replikacja jest niezbędna w celu minimalizacji skutków stronniczości osobistej i przekłamań samego eksperymentu. Jeśli wyniki są konsekwentnie replikowane, wtedy hipoteza staje się teorią i do wyników pierwotnych przywiązuje się większą wartość. Jeśli wyniki nie są zgodne z rezultatami pierwotnymi, wtedy wartość dowodu analogicznie maleje.  

Zaletą replikacji jest jej obiektywizm. Nikt nie musi wierzyć autorowi badań na słowo. Każdy może sam powtórzyć doświadczenie i stwierdzić czy wyniki są prawidłowe. 

Uwaga: Dokładna replikacja nie jest konieczna, ale wyniki muszą zostać potwierdzone przez niezależne ośrodki lub pokrywać się z wynikami podobnych badań. 

Informacje dodatkowe – Ocena dowodów w badaniu skutków zdrowotnych EMF 

EKSPERCI RECENZUJĄ CAŁOŚĆ DOSTĘPNYCH DOWODÓW – WARTOŚĆ DOWODU 

OCENA ZAGROŻEŃ DLA ZDROWIA I STANDARDY DOT. EKSPOZYCJI  

Gdy publikowane są wyniki badania, jest ono włączane do oceny zagrożeń dla zdrowia. Dowody dostarczane w danym badaniu są poddawane dokładnej weryfikacji z uwzględnieniem ograniczeń i możliwości. Standardy dot. ekspozycji wyznaczane, aby chronić zdrowie ludzi jako ogółu oraz pracowników, wynikają bezpośrednio z wniosków formułowanych w tym procesie przy zastosowaniu odpowiednich środków ostrożności. 

Wiedza ekspercka, przykład: 

W przypadku ekspozycji na promieniowanie telefonów komórkowych oraz stacji bazowych, Międzynarodowa Komisja Ochrony przed Promieniowaniem Niejonizującym (ICNIRP) regularnie ocenia poszczególne badania oraz weryfikuje wyznaczone standardy, jeśli to konieczne. Weryfikacja jest wynikiem dokładnej analizy wszystkich dostępnych, niezależnie zrecenzowanych badań, m.in. klinicznych, epidemiologicznych, badań na zwierzętach, badań komórkowych, mechanistycznych,  dozymetrycznych i innych. We wnioskach weryfikacyjnych komisja stara się podsumować spójność oraz dokładność wyników oraz mechanistyczny sens przytoczonych skutków.  

Materiały dodatkowe... 

Create PDF Print

ZROZUMIEĆ NAUKĘ - L3

NAUKA – INFORMACJE DODATKOWE  

MATERIAŁY INSTYTUCJI ZAJMUJĄCYCH SIĘ ZDROWIEM I MATERIAŁY EDUKACYJNE 

 

POZOSTAŁE MATERIAŁY